U današnjem članku razmatramo značajan uticaj pape Franje na Katoličku crkvu, s posebnim osvrtom na njegov pristup pitanju uloge žena u crkvenom životu.
Iako su njegove reforme dovele do napretka u mnogim aspektima, jedno pitanje ostalo je nedovoljno rešeno – pristup ženama crkvenom sveštenstvu. Papa Franjo, koji je preminuo u 88. godini, ostavio je dubok trag u istoriji Crkve, a njegov papinski mandat obilježen je pokušajem da uvede inovacije i promene koje bi omogućile ženama veću vidljivost i učešće u crkvenim poslovima. Međutim, pitanje sveštenstva za žene ostalo je nerešeno.
- Iako je papa Franjo bio prvi poglavar Crkve koji je javno priznao da Crkva mora da se suoči s potrebom za promenama, ostao je dosledan stavu da žene ne mogu postati sveštenice. Unatoč tome, njegova politika nije bila beznačajna. Proveo je niz važnih reformi koje su omogućile ženama da aktivnije učestvuju u crkvenim obredima i da se prepozna njihov dragoceni doprinos životu Crkve.
Jedan od ključnih trenutaka u njegovom papinskom mandatu bio je donošenje dekreta iz 2021. godine, prema kojem je ženama omogućeno da čitaju molitve i dobijaju pričest – funkcije koje su prethodno bile isključivo rezervisane za muškarce. Iako su žene već obavljale ove dužnosti u nekim crkvama, dekreti su ih sada formalno legalizovali, čime je otklonjena prepreka koja im je ranije zabranjivala da preuzmu svečane crkvene obaveze. Konzervativni biskupi više nisu imali mogućnost da blokiraju ovakve promene, što je značilo korak ka većoj inkluziji žena u crkveni život.
Još jedan važan korak bila je njegova odluka da ženama omogući pravo glasa na Sinodu biskupa, prestižnom telu koje donosi ključne odluke o budućnosti Crkve. Ovaj korak smatrao se istorijskim jer je jasno pokazao da Franjo prepoznaje važnost učešća žena u svim aspektima života Crkve. Iako su se ove promene smatrale značajnim pomacima ka ravnopravnosti, Franjo nije otvorio vrata svešteničkog zvanja za žene. Vatikan je i dalje ostao čvrst u stavu da žene neće biti zaređene za sveštenice, što je izazvalo podeljene reakcije među teolozima i vernicima širom sveta.
Pokušaji žena da postanu sveštenice nisu prestali, unatoč papinom stavu. Još od 2002. godine, kada je sedam žena u Nemačkoj tajno zaređeno za sveštenice, žene su pokazivale želju da prekrše crkvene norme i postanu deo crkvenog klira. Ovaj događaj postao je simbol pobune, a žene koje su tada odlučile da služe Bogu u svešteničkoj odori bile su izopštene iz Crkve, ali su postale inspiracija za mnoge druge žene koje se i dalje bore za promene unutar institucije.
- Iako Vatikan nije dozvolio žensko sveštenstvo, Franjo je sproveo promene koje su omogućile ženama da postepeno dobijaju značajniju ulogu u crkvenom životu. Primer za to je Frančeska Di Đovani, koja je 2020. godine postala prva žena na visokom mestu u Državnom sekretarijatu Vatikana, postavljajući istorijski presedan kao zamenik ministra, što je ekvivalent ministarstvu spoljnih poslova.
Pored ovih koraka, Franjo je proširio pravo glasa na 70 neklerikalnih članova crkvene zajednice, predloživši da polovina njih budu žene i mladi ljudi. Iako su postojale prepreke u realizaciji ovih promena, ovaj potez je bio korak ka uključivanju žena u ključne odluke unutar Crkve. Međutim, i dalje su postojale prepreke i izopštavanje žena koje su se odvažile da nose svešteničku odoru. Na primer, En Tropeano, katolkinja iz SAD-a, uprkos zabrani, održavala je mise sa vernicima koji su je priznali kao “oca En”, dok je u Kolumbiji 72-godišnja Olga Lusija Alvares služila misu u oblastima koje su bile prepuštene samo ženama zbog nedostatka muških sveštenika.
Iako Franjo nije otvorio vrata ženskog sveštenstva, njegove reforme su značajno promenile crkveni pejzaž i oblikovale novu paradigmu u crkvenom životu. Pukotine u plafonu od vitraža, koje su postale simbol nade, pokazuju da su žene, uprkos svim ograničenjima, nastavile da igraju ključnu ulogu u životu Crkve. Reforme koje je papa Franjo sproveo, iako spore, donose svetlo kroz te pukotine, otvarajući mogućnosti za dalju inkluziju žena, što će se verovatno razvijati u budućnosti.